Hydroponika – uprawa hydroponiczna

Hydroponika, czyli uprawa hydroponiczna polega na hodowli roślin bez gleby przy użyciu mineralnych roztworów odżywczych w środowisku wodnym. Rośliny lądowe mogą być uprawiane tylko z korzeniami wystawionymi na działanie płynu odżywczego lub fizycznie podtrzymywane przez obojętne podłoże, takie jak perlit, żwir, torf kokosowy, trociny.

Co to jest hydroponika?

Hydroponika to technologia uprawy roślin w roztworach odżywczych (woda i nawozy) z użyciem lub bez użycia sztucznego podłoża w celu zapewnienia mechanicznego wsparcia. Systemy hydroponiczne w płynie nie mają innego medium wspomagającego korzenie roślin; systemy agregatowe posiadają stałe medium wspomagające. Systemy hydroponiczne są klasyfikowane jako otwarte, gdzie po dostarczeniu pożywki do korzeni roślin, nie jest ona ponownie używana, lub zamknięte, gdzie nadmiar roztworu jest odzyskiwany, uzupełniany i poddawany recyklingowi.

Definicja hydroponiki została ograniczona tylko do systemów płynnych, co rozmywa dane statystyczne i prowadzi do niedoszacowania zakresu technologii i jej skutków ekonomicznych. Wszystkie systemy hydroponiczne w umiarkowanych regionach świata są zamknięte w strukturach typu szklarniowego w celu zapewnienia kontroli temperatury, ograniczenia strat wody wyparnej oraz występowania chorób i epidemii szkodników.

Termin “hydroponika” pochodzi od autora koncepcji dr Wilhelma Gericke i opisuje naukę o ogrodnictwie bezglebowym. Słowo “hydroponika” pochodzi z greckiego i oznacza wodę (hydro) i pracę (ponos), gdyż w uprawie hydroponicznej ziemia jest skutecznie zastępowana przez wodę.

Zalety hydroponiki

Do głównych zalet hydroponicznego rolnictwa ekologicznego kontrolowanego należą:

• maksymalna wydajność upraw o dużej gęstości na małej przestrzeni
• szybszy wzrost roślin
• produkcja roślinna możliwa bez odpowiedniej gleby
• wirtualna obojętność na temperaturę otoczenia i sezonowość
• bardziej efektywne wykorzystanie wody i nawozów
• minimalne wykorzystanie powierzchni gruntów oraz mechanizacji
• zwalczanie chwastów, chorób i szkodników
• optymalny wzrost rośliny, kontrolując ilość pobieranego światła, temperatury, wody i składników odżywczych
• uprawa całoroczna
• bardzo rzadkie podlewanie w celu uzupełnienia roztworu
• długoterminowe stosowanie nawozu stałego
• zwiększona wilgotność powietrza
• ogrodnictwo na dużą skalę wewnątrz pomieszczeń

Główną zaletą upraw hydroponicznych w porównaniu z tradycyjnymi uprawami polowymi jest izolacja upraw od gleby, która często ma problemy z chorobami, szkodnikami, zasoleniem, słabą strukturą i/lub drenażem.

Uprawy hydroponiczna – wyzwania

Wadą hydroponiki, w porównaniu z uprawami na otwartym polu, są wyższe początkowe nakłady kapitałowe i energetyczne oraz wysoki stopień umiejętności zarządzania wymaganych do pomyślnej produkcji. Koszty mogą być szczególnie wysokie, jeśli struktury są sztucznie ogrzewane i chłodzone. Dlatego odpowiednie uprawy ograniczają się do wysokiej wartości ekonomicznej, takich jak pomidory.

Istnieją też inne trudności, które należy rozważyć:

• niektóre systemy hydroponiczne działają tylko z wykorzystaniem energii elektrycznej
• większość systemów hydroponicznych jest wykonana z tworzyw sztucznych
• potrzebne są nawozy dla roztworu odżywczego (jeśli nie chcesz używać nawozów chemicznych, możesz zrobić pożywkę z odpadów kuchennych lub torebek z herbatą)
• uzyskanie dodatkowych materiałów, takich jak pompy lub plastikowe pojemniki na wodę (w zależności od konstrukcji)

Oryginalny system hydroponiczny – schemat

W kulturach ziemnych rośliny zakorzeniają się w glebach zawierających składniki organiczne. Substancje organiczne są rozkładane przez organizmy glebowe, mineralizowane i wchłaniane przez rośliny jako składniki odżywcze. Inaczej jest w hydroponice, gdzie rośliny są uprawiane w wodzie bez substancji organicznych (chemicznie neutralna i nie przyczynia się do odżywiania roślin).

Ogromną zaletą upraw bezglebowych jest brak szkodników, których podłożem hodowlanym jest materia organiczna gleby. Obojętne podłoże (torf, trociny, żwir) służy roślinom jako podstawa do życia i dlatego musi spełniać określone wymagania. Przechowują one powietrze, którego korzenie absolutnie potrzebują, oraz składniki odżywcze rozpuszczone w wodzie. Ponadto, służą one roślinom jako substytut gleby, a tym samym jako podpora. Podłoże hydroponiczne nie może zmieniać swojego kształtu pod wpływem pożywki (substancje gnijące w trwałej wilgoci).

Idealne podłoże wspiera również efekt kapilarny. Jeśli zanurzysz słomkę, tj. wąską rurkę, w wodzie, woda wewnątrz rurki podnosi się wyżej niż na zewnątrz. Kamyczki gliniane lub hydroton (czasami nazywane lekkim kruszywem keramzytowym) zawiera w sobie drobne komory, które działają jak rury i zasysają wodę. Efekt kapilarny, jest podobny do stosowania bibuły do suszenia farby drukarskiej. Drobne kapilary bibuły wchłaniają wodę z farby drukarskiej.

Keramzyt dodawany jest do hydroponicznej doniczki hodowlanej wraz z korzeniami rośliny. Doniczka do hodowli jest umieszczona w zamkniętym pojemniku, zawierającym nawózę. W doniczce do hodowli znajdują się otwory, przez które może napływać pożywka. Wskaźnik poziomu wody ma mały otwór na dnie, dzięki czemu wiemy kiedy można uzupełnić nawóz. Pomiędzy minimalną a maksymalną ilością pożywki, wskaźnik poziomu wody pokazuje czy roślina jest idealnie zaopatrzona. Korzenie otrzymują wystarczającą ilość powietrza w górnej części i mają wystarczającą ilość pożywienia w dolnej części.

Jak działa hydroponika?

Aby uzyskać odpowiedni wzrost, rośliny wymagają dostarczenia:

• światła i odpowiedniej temperatury
• wody
• powietrza i składników odżywczych

W porównaniu do konwencjonalnych metod sadzenia, hydroponika zwykle nie zmienia sposobu, w jaki roślina otrzymuje światło (wyjątek stanowią oczywiście sztucznie oświetlone rośliny!). Podstawową różnicą jest sposób dostarczania wody i składników odżywczych do rośliny.

Sadzona w glebie roślina domowa potrzebuje regularnego podlewania, aby transportować wodę i składniki odżywcze do korzeni. W hydroponice działa to nieco inaczej, ponieważ system korzeniowy jest w bezpośrednim kontakcie z pożywką. Korzenie pobierają niezbędne minerały i pokrywają swoje zapotrzebowanie na płyn bez udziału gleby jako medium pośredniego.

Rozróżnia się pasywne i aktywne systemy hydroponiczne. Systemy aktywne zazwyczaj wymagają energii elektrycznej oraz monitorowania różnych instrumentów i narzędzi, takich jak pompy tlenowe lub systemy oświetleniowe (Ebb & Flow, Deep Water Culture, Nutrient Film Technique).

Aktywne systemy hydroponiczne wymagają większego zaangażowania i odrobiny technologii. Z drugiej strony, mogą być one wykorzystywane do uprawy praktycznie wszystkich roślin, rosnących i owocujących na powierzchni ziemi.

Systemy pasywne nie wykorzystują instrumentów elektronicznyc. Można je z podzielić na metody oparte na substratach i metody bez substratów. Oba te elementy mają wspólną cechę, a mianowicie roślina znajduje się na zbiorniku wypełnionym płynem odżywczym. Jednak zamiast pompowania cieczy do korzeni wykorzystuje się efekty takie jak działanie kapilarne, przez które ciecz jest pobierana bez wpływu zewnętrznego (Wick – metoda knotowa).

Hydroponika ma wiele zalet, jedną z nich jest zmniejszenie zużycia wody w rolnictwie. Do uprawy 1 kilograma pomidorów metodami tradycyjnej gospodarki rolnej potrzeba 400 litrów wody; w hydroponice 70 litrów wody.

Systemy hydroponiczne – rodzaje

Istnieje wiele rodzajów systemów hydroponicznych. Najlepsze systemy hydroponiczne na rynku łączą dobre cechy w jeden hybrydowy system hydroponiczny. Hydroponika jest wyjątkowa, ponieważ dostępnych jest wiele technik uzyskania roztworu odżywczego dlaroślin.

Deepwater Culture (DWC) – Kultura głębokowodna

Deep water Culture (DWC), znana również jako metoda zbiornikowa, jest zdecydowanie najłatwiejszą metodą uprawy roślin w hydroponice. W systemie hydroponicznym głębokowodnym, korzenie są zawieszone w roztworze substancji odżywczych. Pompa powietrzna w akwarium natlenia roztwór odżywki, co zapobiega utonięciu korzeni roślin. Należy pamiętać, aby światło nie przenikało do systemu, ponieważ może spowodować to rozwój glonów i spustoszenie w systemie.

Podstawową korzyścią stosowania systemu Deepwater to brak emiterów rozpylających, mogących zatkać system. To sprawia, że DWC jest doskonałym wyborem dla hydroponiki organicznej, gdyż systemy hydroponiczne wykorzystujące organiczne składniki odżywcze są bardziej podatne na zatkanie.

Nutrient Film Technique (NFT) – Cienkowarstwowe kultury przepływowe

Nutrient Film Technique (NFT) jest rodzajem systemu hydroponicznego, w którym ciągły przepływ roztworu odżywczego zasila korzenie roślin. Cienkowarstwowe kultury przepływowe to typ konstrukcji systemu gdzie kanał przepływu roztworu jest lekko nachylony, tak aby pożywka płynęła z siłą ciężkości (grawitacyjnie).

System działa bardzo dobrze, ponieważ korzenie rośliny pobierają więcej tlenu z powietrza niż z samej pożywki. Tylko wierzchołki korzeni stykają się z pożywką, pozostała część jest w stanie uzyskać więcej tlenu, co ułatwia szybszy wzrost.

Aeroponika

Aeroponika to metoda hydroponiczna, gdzie korzenie roślin są zanurzone w mgiełce z pożywką i zawieszone w powietrzu. Istnieją dwie podstawowe metody doprowadzenia roztworu do odsłoniętych korzeni. Pierwsza metoda polega na zastosowaniu drobnej dyszy rozpylającej na korzenie. Druga metoda wykorzystuje tzw. mgiełkę stawową. Jeśli zdecydujesz się na zastosowanie zamgławiacza do oczka wodnego, upewnij się, że używasz tarczy pokrytej teflonem, ponieważ zmniejszy to ilość wymaganej konserwacji.

Być może słyszałeś o AeroGarden, czyli skomercjalizowanym systemem aeroponicznym. AeroGarden jest doskonałym punktem wejścia do aeroponiki. Jest to system “pod klucz”, wymagający tylko niewielkiej konfiguracji. Posiada doskonałe wsparcie i zaopatrzenie, aby zacząć przygodę z własnym uprawami.

Aquaponika

Dosłownie mówiąc, aquaponika wykorzystuje ryby w systemie wodnym połączone z hydroponicznymi uprawami roślin. Praca, którą wykonują ryby (jedzenie i produkcja odpadów), jest doskonałym nawozem dla roślin.

Wicking – Metoda knotowa

Hydroponiczny system knotowy – wicking jest jedną z najprostszych i najtańszych metod hydroponicznych. Metoda knotowa polega na wykorzystaniu materiału jak bawełna, otoczonego przez podłoże uprawne z jednym końcem materiału knota umieszczonym w roztworze odżywczym. Roztwór jest zasysany przez knot z bawełny i przesyłany do korzeni rośliny.

System ten można uprościć, usuwając knot z rośliny i stosując podłoże, zdolne do przekazywania substancji odżywczych do korzeni. Działa to poprzez zawieszenie dna podłoża bezpośrednio w roztworze. Zalecamy stosowanie podłoża z perlitu lub wermikulitu. Unikaj takich nośników, jak wełna mineralna, kokos lub mech torfowy. Mogą wchłonąć zbyt dużo pożywki i “udusić” roślinę.

Ebb & Flow

System hydroponiczny Ebb & Flow, znany jako system przepływowo-drenażowy, jest doskonałą metodą do hydroponicznej uprawy roślin. Ten rodzaj systemu działa poprzez zalewanie obszaru uprawy pożywką w określonych odstępach czasu. Roztwór odżywczy następnie powoli wraca do zbiornika. Pompa jest podłączana do zegara, więc proces jest powtarzany w określonych odstępach czasu, tak aby rośliny otrzymywały pożądaną ilość składników odżywczych.

Ebb & Flow jest idealny dla roślin przyzwyczajonych do okresów suchych. Niektóre rośliny kwitną, gdy przechodzą przez lekki okres suchy, ponieważ system korzeniowy rośnie w poszukiwaniu wilgoci. Większy system korzeniowy pobiera więcej pokarmu, a roślina rośnie szybciej, gdyż może wchłonąć więcej składników odżywczych.

Drip Irrigation System – nawadniający system kropelkowy

Hydroponiczny system nawadniania jest dość prosty. System kropelkowy działa poprzez zapewnienie powolnego podawania pożywki (w postaci kropelek) do medium hydroponicznego. Wadą takiego systemu jest to, że emiter może się zatkać. Nie polecamy systemów kropelkowych, ale może to być skuteczna metoda uprawy, jeśli powstrzymasz powstawanie zatorów. Powodem zatkania systemu są cząsteczki substancji odżywczych gromadzące się w emiterze. Systemy wykorzystujące organiczne składniki odżywcze są bardziej narażone na tego typu problemy.

Hydroponiczne podłoża uprawowe

Lista podłoży uprawowych, które mogą być wykorzystywane w hydroponice jest praktycznie nieskończona. Podłoża różnią się między sobą zdolnością do pobierania tlenu i zatrzymywania jej w wodzie, a także podtrzymywania roślin. Rośliny powszechnie uprawiane hydroponicznie, na podłożach obojętnych, obejmują pomidory, paprykę, ogórki, sałatę, marihuanę oraz modelowe rośliny takie jak Arabidopsis thaliana. Najbardziej znane podłoża hydroponiczne to:

• perlit
• włókna kokosowe
• wermikulit
• wełna mineralna
• kamyczki gliniane
• kostki Oasis
• łuski ryżowe
• pumeks
• kamienie wzrostowe
• growstone (przetworzone szkło)
• trociny
• wióry drzewne/włókna
• mech torfowy
• żwir
• powietrze

Hydroponiczne składniki odżywcze

W ogrodnictwie hydroponicznym składniki odżywcze dostarczane do systemu korzeniowego, jak poziom pH są całkowicie kontrolowane Zaletą uprawy hydroponicznej jest łatwy dostęp korzeni do składników odżywczych. Pełna kontrola poziomu pH pozwala na maksymalne pobieranie pokarmu przez roślinę. Zaoszczędzona energia wykorzystywana jest to szybszego wzrostu, a rośliny są większe i silniejsze.

Najbardziej zauważalną różnicą pomiędzy uprawą w glebie i hydroponiczną jest to, że gleba posiada składniki odżywcze i mikroorganizmy przynoszące roślinie korzyści. Kiedy odżywiasz roślinę w glebie, uzupełniasz składniki odżywcze, jednocześnie odżywiając mikroorganizmy. Jeśli nie nakarmisz rośliny w glebie, będzie ona nadal rosła, ale nie osiągnie swojego pełnego potencjału.

W hydroponice, jesteś odpowiedzialny za dostarczenie wszystkich składników odżywczych potrzebnych roślinie do przetrwania. Jeśli zaniedbasz dostarczanie składników odżywczych, roślina umrze. Wysokiej jakości składniki odżywcze są niezbędne, ponieważ nie ma miejsca na błędy.

Składniki odżywcze stosowane w systemach hydroponicznych mogą pochodzić z wielu różnych źródeł, w tym (ale nie tylko) z odchodów ryb, obornika kaczego, zakupionych nawozów chemicznych lub sztucznych roztworów odżywczych.

Hydroponika jak zacząć i zrobić własny system?

Budowa systemu hydroponicznego nie jest trudna. W jaki sposób zbudujesz swój własny ekosystem? System hydroponiczny nie zajmuje dużo miejsca – mieści się nawet na parapecie. Można używać hydroponiki do uprawy roślin na balkonie.

Możesz dostać wszystko, czego potrzebujesz ze sklepu a artykułami domowymi:

• plastikowy pojemnik z pokrywą jako zbiornik na wodę
• doniczki lub pojemnik na sadzonkę – wystarczy kubek jogurtowy lub plastikowy
• pompa akwariowa z kamieniem napowietrzającym
• ewentualnie podłoże roślinne (np. pumeks)
• nawóz hydroponiczny

Budowa systemu hydroponicznego krok po kroku

• wywierć otwory w pokrywie plastikowego pojemnika, wystarczająco duże, aby wsunięty kubek na rośliny mógł go zamknąć.
• umieść kamień napowietrzający pompy w zbiorniku z tworzywa sztucznego
• jeśli używasz sadzonek, przed posadzeniem dokładnie umyj glebę z korzeni
• wywierć kilka otworów w kubku, przez które mogą rosnąć korzenie
• przygotowane rośliny umieścić w doniczkach, a następnie włóż doniczki do pojemnika
• wymieszaj roztwór odżywczy z wodą (proporcje mieszania można znaleźć na etykiecie każdego produktu)
• wlej roztwór do plastikowego pojemnika, tak aby doniczki zatopione były około 2-3cm w wodzie
• dodaj roztwór nawozu zgodnie z instrukcją zawartą w opakowaniu.
• rośliny należy napowietrzać co 30 minut przez około 15 minut (pomaga tu timer)

Hydroponika w przyszłości

Trend migracji ludności do większych miast nie zostanie tak szybko zniesiony. Masy ludzi muszą  zostac wykarmione – a to będzie trudne, jeśli ludność wiejska będzie migrować. Ogromne gospodarstwa hydroponiczne są jednym ze sposobów na zapewnienie scentralizowanych dostaw owoców i warzyw dla ludności miejskiej. W krajach gdzie zalegalizowane konopie indyjskie, uprawa hydroponiczna marihuany staje się coraz bardziej popularna.

Planowanie hydroponiczne w miastach

W ramach zrównoważonego i przyszłościowego planowania urbanistycznego planowane są wysokie wieże. Mogłyby one być wykorzystywane do uprawy hydroponicznej w ilościach wystarczających do zaopatrywania miast w warzywa.

Uprawa całoroczna

Rośliny uprawne mogą być hodowane w pomieszczeniach zamkniętych przez cały rok. Dla ogrodnika-hobbysty, który sam lubi zbierać sałatkę to chyba największy plus. Szczególnie dla zapaleńców nie mogących realizować swojego hobby w zimie, hydroponika staje się tak interesująca.

Konwencjonalna hodowla roślin może być również prowadzona przez cały rok, jeśli lokalizacja jest odpowiednia. Tu pojawia się następna przewaga: mały wysiłek logistyczny bez potrzeby posiadania pola uprawnego. Wysiłek związany z tradycyjnymi metodami sadzenia nie kończy się na powierzchni i transporcie. Hydroponika jest po prostu czystszym rozwiązaniem. Nawet, gdy doniczka się przewróci, nie wysypie się z niej ziemia.

Niskie zapotrzebowanie wody, przestrzeni

Hydroponika wymaga do 90% mniej wody niż konwencjonalne rolnictwo. W systemie hydroponicznym woda krąży lub jest rozdzielana tak, że optymalnie ilość jest udostępniana roślinie. Gospodarstwa hydroponiczne zajmują się również recyklingiem wody. Przy konwencjonalnych metodach uprawy, większość wody ucieka do gleby.

Hydroponiczna uprawa roślin nadaje się szczególnie do uprawy warzyw i owoców w regionach suchych o niskim poziomie zaopatrzenia w wodę. Wyraźnie widać to na przykładzie uprawy sałaty w południowej Arizonie, USA.

Hydroponika to metoda oszczędzająca miejsce. Systemy hydroponiczne pozwalają na pionową uprawę, czyli tzw. rolnictwo pionowe. Rośliny hydroponiczne wymagają tylko około 1/5 dostępnej przestrzeni, ponieważ korzenie są bezpośrednio zaopatrywane w składniki odżywcze i dlatego nie muszą rosnąć.

Ze względu na małe zapotrzebowanie na miejsce, hydroponiczna uprawa roślin jest idealna dla regionów o niewielkiej powierzchni gruntów rolnych. Umożliwia również miejskie rolnictwo i ogrodnictwo wewnętrzne. System może być umieszczony w kuchni lub pomieszczeniu magazynowym, aby umożliwić uprawę roślin w gospodarstwie domowym.

Wysokie plony

Plon z metra kwadratowego roślin hydroponicznych jest znacznie wyższy. Powodem tego jest optymalne zaopatrzenie w substancje odżywcze, wodę i tlen, jak również kontrola wszystkich czynników środowiskowych, takich jak wahania temperatury czy wartość pH. Roślina może z łatwością wykorzystać swój potencjał genetyczny poprzez kontrolowany wzrost. Ponadto, hydroponiczne ogrodnictwo kryte pozwala na uprawę i zbiory przez cały rok.

Różnica w plonowaniu jest widoczna w uprawie sałaty w południowej Arizonie. Jeden metr kwadratowy uprawianej hydroponicznie sałaty wytwarzał średnio 41 kilogramów rocznie. Przy konwencjonalnej metodzie uprawy jest to tylko cztery kilogramy. Jedną z konsekwencji nieużywania gleby jest to, że nie jest konieczne dalsze odchwaszczanie, podaż składników odżywczych może być kontrolowana, a składniki odżywcze oszczędzane. Metoda bezglebowa może być stosowana niezależnie od warunków glebowych i klimatycznych.

Hydroponika w miejscach trudnych do zagospodarowania

Hydroponika to technologia wszechstronna, odpowiednia zarówno dla krajów rozwijających się, jak i zaawansowanych technologicznie stacji kosmicznych. Technologia hydroponiczna może skutecznie generować uprawy żywności na jałowym piasku pustynni i odsolonej wodzie z oceanu, w stromych regionach górskich, na dachach miast, betonowych podwórkach szkolnych oraz w zimnych miejscach arktycznych.

Gęsto zaludnione obszary turystycznne, gdzie gwałtownie rosnące ceny ziemi wyparły tradycyjne rolnictwo, hydroponika może zapewnić lokalnie uprawiane wysokowartościowe rośliny specjalistyczne, takie jak świeże sałatki zielone, zioła i kwiaty.

Podobnie jak produkcja przemysłowa, rolnictwo ma tendencję do przechodzenia na bardziej zaawansowane technologicznie. Hydroponika jest bardzo wydajna i nadaje się do automatyzacji. Przyszły rozwój rolnictwa kontrolowanego środowiska i hydroponiki zależy w dużej mierze od rozwoju systemów produkcji, konkurencyjnych cenowo do rolnictwa otwartego. Udoskonalenia w zakresie technologii powiązanych, takich jak sztuczne oświetlenie i tworzywa rolne oraz nowe odmiany o większej odporności na szkodniki i choroby, zwiększą plony i zmniejszą jednostkowe koszty produkcji.

Projekty kogeneracyjne, w których szklarnie hydroponiczne wykorzystują ciepło odpadowe z przemysłu i elektrowni, są już rzeczywistością i mogą się rozwinąć w ciągu najbliższych kilku lat. Ciepło geotermalne może wspierać duże powierzchnie szklarni w odpowiednich miejscach.

Pozytywne efekty ekonomiczne

Perspektywy ekonomiczne dla kontrolowanego rolnictwa ekologicznego i hydroponiki poprawią się, jeśli organy rządowe ustalą, że istnieją politycznie pożądane skutki hydroponiki, zasługujące na dotację dla dobra publicznego. Korzystne skutki obejmą w regionach z niedoborami wód i produkcji żywności we wrogim środowisku;

Innym pożądanym efektem społecznym może być zapewnienie generujących dochody miejsc pracy jednocześnie poprawiająccych jakość życia.

Hydroponika – praktyczne porady

Uprawa roślin w hydroponice ma wiele zalety. Jeśli hydroponiczny system jest zdrowy i wszystko działa jak w zegarku, powinieneś znać wszystkie możliwe przeszkody. W ten sposób można szybko i prawidłowo reagować , jeśli dojdzie do najgorszego.

Objawy problemów roślin hydroponicznych i ich przyczyny

Z bardzo powszechnych problemów, takich jak więdnięcie liści, trudno jest wywnioskować podstawową przyczynę. Proces rozwiązywania może trwać długo – czasami przez kilka pokoleń roślin.

• zwiędłe lub wysuszone liście – sprawdź nawodnienie i temperaturę
• brązowienie liście – złe dawkowanie nawozu, silne światło słoneczne
• wolny wzrost –  zbyt wiele składników odżywczych podawanych za szybko
• mały rozmiar rośliny – za mało światła

Nawadnianie. Nie za dużo, nie za mało.

Problemy te objawiają się różnie w zależności od systemu hydroponicznego. Podczas gdy roślina dusi się i obumiera w zbyt mocno podlanym systemie Kratky’ego, w systemie NFT może objawiać się przez wiotkość liści. Z drugiej strony, powolne nawadnianie powoduje wysychanie i brązowienie liści. Środek zaradczy może ponownie różnić się w zależności od systemu.

Pobór składników odżywczych

Jeśli chodzi o składniki odżywcze, w hydroponice wiele rzeczy może nie działać optymalnie. Jeśli kilka parametrów wymknie się spod kontroli, często ma to fatalne skutki dla roślin.

Wartość pH płynu odżywczego

Wartość pH jest wskaźnikiem tego, jak kwaśna lub zasadowa jest ciecz. Rośliny mają tendencję do tolerowania bardziej kwaśnej wody, ale zazwyczaj mogą rozwijać się między poziomami pH 5-7,5. Każda roślina jest inna pod względem optymalnej wartości – staje się to szczególnie trudne (ale nie niemożliwe), jeśli uprawia się różne rośliny w tym samym cyklu hydroponicznym.

Zbyt kwaśne lub zasadowe środowisko spowodowałoby po prostu rozkład roślin. Nawet przy neutralnej wartości pH 7 zdarzają się pewne rzeczy mogące zaszkodzić roślinie. Wartość pH w hydroponice ma szczególne znaczenie, ponieważ dostępność różnych składników odżywczych zależy od wartości pH. Mówiąc prościej, roślina w środowisku nadmiernie kwaśnym lub zasadowym nie jest w stanie wchłonąć niektórych minerałów. Może to prowadzić do różnych deficytów lub obumarcia.

Co zrobić, jeśli wartość pH nie jest odpowiednia? Sprawdź swoje podejrzenia przy pomocy próbki płynu odżywczego. Do określenia wartości należy użyć pehametru cyfrowego lub paska lakmusowego. Dobrą wartością, przy której praktycznie wszystkie rośliny powinny być zadowolone, jest 6, a wszystko, co odbiega od tej wartości +/- 0.5 może wskazywać, że trzeba dokonać ulepszeń. Kwas fosforowy jest znakomity do obniżenia pH a wodorotlenek potasu do podniesienia poziomu pH.

Płyn odżywczy dla nasion

Trudności z właściwym bilansem składników odżywczych w wodzie mogą występować niezależnie od wartości pH. Zbyt silnie lub słabo skoncentrowane płyny odżywcze nie wpływają dobrze na rozwój rośliny. Siewki i sadzonki są często nadmiernie karmione w najmłodszym stadium wzrostu. Nasiona mają zazwyczaj wystarczającą ilość składników odżywczych, aby zapewnić sobie zaopatrzenie przez pierwsze etapy wzrostu. Jeśli zaczynasz operację sadzenia z gotowym płynem odżywczym, ryzykujesz, że roślina zostanie nadmiernie nawożona i nigdy nie dojrzeje prawidłowo.

Substancjami odżywcze dla dorosłych roślin

Jeśli rośliny wyrosły z fazy sadzonek i siewek, zbyt duży dodatek w składnikach odżywczych przejawia się zazwyczaj jako brązowe lub bardzo wysuszone liście. Często dotknięte są tylko punktowe obszary liści. W tym przypadku należy nieco rozcieńczyć płyn odżywczy.

Może się zdarzyć, że dostarczamy zbyt mało składników odżywczych. Widać to na wiele różnych sposobów, w zależności od niedoboru składników odżywczych:

• Azot: blade, żółte liście; łodygi czasami zmieniają kolor na fioletowy.
• Fosfor: zahamowanie wzrostu i zaciemnienie części roślinnej.
• Potas: Żółte liście z brązowymi plamami. Prędzej czy później prowadzi to do zwijania się liści.
• Magnez: szczególnie często spotykany w urpawach pomidorów – liście żółkną pomiędzy żyłkami
• Calcium: zwłaszcza u młodych roślin – krzywy i zniekształcony wzrost, ewentualnie drobne dziury w liściach
• Żelazo: uderzające żółte zabarwienie zaczynające się od środka liścia, rozciągające się na zewnątrz.
• Bor: zahamowany wzrost i zwiędnięte, brązowe końcówki liści

Prędzej czy później napotkasz jeden lub więcej z powyższych problemów, zwłaszcza w uprawie hydropoczniej roślin owocowych. Podczas przygotowywania płynu do nawożenia można korzystać z instrukcji producenta nawozu. Jednym ze sposobów na uniknięcie trudności jest uprawa roślin o podobnych potrzebach odżywczych w tym samym cyklu hydroponicznym, zamiast mieszania m.in. ziół i buraków.

W ten sposób przygotujesz płyn odżywczy i dostosujesz go do rośliny w regularnych odstępach czasu. Do pomiaru stężenia składników odżywczych zastosuj urządzenie testowe mierzące przewodnictwo elektryczne wody, czyli tzw. miernik przewodności wody.

Prawidłowe warunki oświetleniowe

Gdy zaczynasz uprawę od stadium sadzonki, ważne jest, aby miały one wystarczającą ilość światła. W przeciwnym razie, ryzykujesz, że roślina nie stanie się wystarczająco silna, aby ugruntować pozycję w podłożu.

Długie pędy w sadzonkach często wskazują na brak wystarczającej ilości światła. Nawet jeśli założone sadzonki nie rosną wystarczająco mocno, przyczyną może być brak światła! Zmień lokalizcję na bardziej słoneczną.

Zwiędłe liście często mówią o silnym, bezpośrednim świetle słonecznym, z którym nie wszystkie rośliny są w stanie sobie poradzić.

Sztuczne oświetlenie w hydroponice

Jeśli uprawiasz warzywa i zioła na dużą skalę zainwestuj w sztuczny system oświetlenia, aby osiągnąć maksymalny wzrost roślin w zimie. Jeżeli w ogóle nie korzystasz ze światła słonecznego, zachowaj dużą ostrożność w prawidłowym ustawieniu oświetlenia, zwróć uwagę na:

• źródło światła – specjalne diody LED, emitujące pełne spektrum światła są pierwszym wyborem
• niewłaściwą odległość między rośliną a źródłem światła – za blisko: liście zaczynają brązowieć lub nawet więdnąć (nie zapomnij: w miarę wzrostu rośliny dostosuj odległość!)
• niewystarczająca dawka światła – w zależności od mocy może być potrzebnych więcej lamp
• źle zaplanowane czasy oświetlenia – w zależności od upraw, dostosuj różne czasy oświetlenia

Szkodniki w hydroponice

Roztocza pająkowate są całkowicie niewzruszone na brakuj gleby. To samo dotyczy wciornastków i wszy. Jeśli chodzi o ochronę w hydroponice, jesteś nieco ograniczony w wyborze broni. Jednym z powodów jest to, że w większości przypadków uprawia się warzywa do konsumpcji, a pestycydy nie nadają się do tego celu. Z drugiej strony, trudne jest wzbogacenie płynu odżywczego środkiem owadobójczym bez zmiany parametrów takich jak pH (co prowadzi do nowych problemów).

Zaleca się jednak stosowanie środków biologicznych, zwłaszcza w przypadku dużych roślin. Byłyby to, na przykład

• drapieżne roztocza przeciwko pająkowatym roztoczom
• nicienie przeciwko larwom komara grzybowego

Alternatywą (lub dobrym uzupełnieniem) są pułapki z klejem, takie jak żółte naklejki. Nie mają one uniwersalnego efektu. W ostateczności można użyć sprayów aplikowanych na liście. Często ryzykuje się zbytnim podrażnieniem liści. Jeśli infestacja ogranicza się do jednej lub kilku roślin, można rozważyć ich usunięcie ze środowiska.

Problemy z budową systemu

Jeśli zbudowałeś skomplikowany system po raz pierwszy, możesz oczekiwać, że prędzej czy później coś wymaga naprawy. Nie ma się czego wstydzić!

Algi w zbiorniku z pożywką to prawdopodobnie najczęstszy ze wszystkich problemów w budowie systemów roślin hydroponicznych. Nawet doświadczeni inżynierowie często nie są w stanie zwalczyć uporczywych zarażeń glonami.

Kilka małych glonów w zbiornikach lub rurach to nie koniec świata. Jednakże, jeśli wzrost wymyka się spod kontroli, może:

• Zatkać rury
• Udusić korzenie
• Utworzyć bardzo nieprzyjemny zapach

Najczęstszą przyczyną wzrostu glonów brak światłoszczelności zbiorników na wodę.

W każdym przypadku należy zwrócić uwagę:

• Otwory dla doniczek – nie powinny być większe niż to konieczne.
• Zawsze zostawiaj na nich pokrywy swoich słoików

Po złapaniu glonów, często trudno się ich pozbyć. Poczekaj na następne zbiory i dokładnie umyj sprzęt, zanim zaczniesz ponownie zasadzisz rośliny. Jeśli komponenty są mocno uszkodzone, najlepiej jest je wymienić. Nieszczelność w systemie wymaga konserwacji plomb, węży, rurek i wszystkich części łączących.